၀င္လိက္ပတ္မန္ စပ္ကုဪပရိယတၱိ

ပႛဲအရာကိစၥ စပ္ကုဪသြဟ္လိက္ပရိယတၱိ၀ံြဂွ္ ပႛဲကၞိန္ဍဳင္ပုဦဏံ ေကာန္ဍဳင္အရင္ မန္၊ ဗၞာ၊ ေခ်င္၊ ကေခ်င္၊ ကေရင္၊ ကယာ၊ ေသံ၊ ရေခင္ ႏံြတၜဗဲြမဂႜိဳင္ရ။ ေဆင္စပ္ကုဪကိစၥသြဟ္လိက္ဏံဂွ္ ပဲါနဴဂကူမန္မဲြတုဲ ဂကူေကာန္ဍဳင္အရင္တႝဟ္ဟ္တံဂွ္ လုပ္သြဟ္ဒၞံင္လိက္ပရိယတၱိ နကုဪလိက္ဘာသာဗၞာဖအုိတ္ရ။ ဂကူဗၞာတံဂွ္ မုေလ၀္ သြက္ဂြံေစာဒနာျပသႝာကၞာတ္လဒုဪဟံြမဲြရ။ ပႛဲကၞိန္ဍဳင္ပုဦဏံ သြဟ္ဒၞံင္လိက္ပရိယတၱိတံဂွ္ ဘာသာမန္၊ ဘာသာဗၞာ၊ ဘာသာပါဠိ၊ ႏံြဒၞံင္ပိဘာသာဏံေဟင္ရ။ ဂကူမန္တံဂွ္ ပႝးတုပ္ဒၞံင္ကုဂကူဗၞာ အရာသြဟ္လိက္ပရိယတၱိဏံဂွ္ ညးတံမိက္ဂြံကၞာတ္လဒုဪစုဪဒႝာ သၸကႜဳင္ျပသႝာ ထ႟းတၜဟုိတ္နာနာသာ္အုိတ္ရ။ ညးတံဂြံသၸဂွ္ေလ၀္ သၸ၀ါတ္ဂါတ္ဒၞံင္၊ မူဟိုတ္ ဟုိတ္နဴသၞိင္တႜညးတံဟံြေသင္ ကုဪလ၀္အေခါင္ကုဪဂကူမန္တုဲ ဂႜာဲဒုဟ္ဒဏ္ဟံြေလာဲသြာရ။ ႓ိုန္ဂွ္ေလ၀္ ညးတံဒႝင္မတ္ေကြံေကြံတုဲ နဲကဲဍာ္ပလာဲမဲြမဲြ နဲကဲညးတံ၊ ညးတံဖန္ဖက္ဒၞံင္ လၱဴဂကူမန္လၞိဳန္ရ။ ဂကူမန္တံေလ၀္ နဲကဲဍာ္ပလာဲျပယာဲညးတံ ဒရိပ္ဇုိင္ညးတံ မခႛံက်ာညးတံလၸာ္လုဪအာ၊ ဂကူမန္ပုဦမတ္ဒးကုဪစဒၞံင္တုဲ ညးတံဂြံဖန္ဏာ လၱဴဂကူမန္ဂွ္ဟံြေလာဲစေကြံေကြံရ။ ႓ိုန္ဒွ္သာ္ဂ္ွေလ၀္ မႝိဟ္သႜဳင္ကုဪမႝိဟ္သ၀္ မႝိဟ္သႜဳင္ဂွ္ ဖန္လၱဴမႝိဟ္သ၀္ ဟံြသၨိဳင္စိုတ္မဲြသာ္ေရာင္။ ကိစၥဏံ ခမှသင္မန္တံ လုပ္ဒၞံင္ေပဲါဗၱိဳက္ဂွ္ ဂကူမန္ပုဦလၸာ္ခ႐ွ္တံဂွ္ မႝိဟ္တီဂွ္ေရာင္ဣတီ၊ ခ႐ွ္မန္ပုဦ ဟံြတီဂွ္ဂႜိဳင္ဒၞံင္ေရာင္။

ပႛဲကုဪသကၠရာဇ္ (၁၃၄၃)သႝာံ၊ သြက္ဂြံခႝံဗဒွ္ပိဋကတ္ပိ ေထရ၀ါဒဘာသာမန္ သြက္ဂြံေကႜာန္ဗဒွ္ သဘင္သၞာန္သြဟ္လိက္ပရိယတၱိ နကုဪဘာသာမန္တုဲ ဒက္ပၱန္လ၀္ (ဂေကာံရာမညဓမၼာစရိယ၊ အလုံေဒသရးမန္) ဥကၠ႒-ဘဒႏၱ၀ိသုဒၶေထရ္၊ ဘာေဇႝာ္၊ ကြာန္တၞံေကႝင္၊ ဟိတဓရ-ဘဒႏၱပညာဒှပ၊ ဘာေဇႝာ္၊ ကြာန္ကံဗိန္၊ ေရင္တႜဳင္ဒၞံင္ လၱဴဂေကာံတံဂွ္ေရာင္။ သြက္ဂြံခႝံျပကုိဟ္ ခ်ပ္ဂႝန္ဖန္က္ဒၞံင္ ေကုာံေရင္သၠံညှညှသာသာ သၞဟ္ဟ္သၞန္န္အုိတ္ရ။ နဴကုဪအကံက္ပဌာန္၊ အကံက္ယမိက္၊ အကံက္မာတိကာဓာတုကထာ၊ ႀတာဲအဘိဓမၼတၳသဂၤဟ၊ ႀတာဲ၀ိနယ္ေဍာတ္ပန္စံင္တၞိ၊ ႀတာဲသဒၵါေဇႝာ္၊ ႀတာဲပါရာဇိကဏ္၊ ဖန္ပၱိတ္ခႝံဗဒွ္အာ ဗဲြေလၞင္ေလၞင္တုဲ၊ အာယုက္ဂေကာံဂြံဗႝတ္႓ိုတ္ႀတၜ၊ ထပွ္သႝာံအခါတုဲ လၸာ္အလုဪအသှ လက္ထက္ကံင္သှတံ စန္ဒက္တုိန္ လၸာ္သင္ဂမႜိဳင္ နကုဪဂေကာံဂုိဏ္တႝဟ္ဟ္ ႏံြပၞိက္မိက္ဂြံဒွ္ မဲြဂေကာံဓ၀္ေဟင္ အလုဪအသှတံ ေျပင္တုိန္ကေမႜာန္စန္ဒက္ ခမှသင္ဂေကာံဂုိဏ္တႝဟ္ဟ္အုိတ္ရ။ ဂေကာံဂုိဏ္ဂမႜိဳင္တံဂွ္ အလုဪအသှတံ မိက္ဂြံခႛန္ဖေအာန္ေဖ်ံဂုိဏ္တုဲ ဒုင္ယၞဳ `ဂေကာံသံဃနာယက´ ကဆံင္ကဆံင္´ ရ။

ကုိပ္ကႜာနဴ႐ုပ္ရၜ ဂေကာံသံဃနာယက ဟံြဂြံမံက္တုိန္ဏီဂွ္ နဴကုဪဂေကာံရာမညဓမၼာစရိယ ကႛိဳက္ကႛိဳပ္တုဲ အာတ္မိက္ပၱိဳန္လိက္ ကုညးမေကတ္လ်ိဳင္ေရင္တႜဳင္ကေမႜာန္ သြက္ဂြံထမံက္ဂေကာံသံဃနာယကတံရ။ ဗုီပၱိဳန္လိက္အာတ္မိက္ဂွ္ ပႛဲဂေကာံသင္မန္ယၞဳမၢး ဂုိဏ္သုဓမၼာဂွ္ ျပံင္သႜာဲတုဲ ဒုင္ယၞဳ `ဂေကာံဂုိဏ္ရာမညနိကာယ´ေရာင္။ မူဟိုတ္ဒးျပံင္သႜာဲေရာ? ပုစၧာဏံလုပ္ကႜဳင္မၢး ဂုိဏ္သုဓမၼာဂွ မူလဂွ္ဂုိဏ္မန္ပုဦဟံြေသင္၊ ေဇြာ၀္ေစွ္ကႜဳင္နဴဍဳင္အင္၀ သၸဟုိတ္ကုဪျဇပ္သုဓမၼာတုဲ သင္တန္တၜပဒတၜဒၞံင္ ပႛဲျဇပ္သုဓမၼာေကင္ကာမမိက္မဲြ၊ ကိစၥဖါပ္သင္၊ ကိစၥတႝဟ္ဟ္ကၱဳဪဒွ္တုိန္ ညးနိမန္ဏာသင္ ပဲႛျဇပ္သုဓမၼာဂွ္တုဲ ထ႟ဳတ္ပၱန္တုိန္ဂေကာံသုဓမၼာေရာင္။ ဟုိတ္ဂွ္ရ တမ္မူလဂွ္ ပႛဲသင္ပုဦမန္တံဂွ္ ဂုိဏ္ရာမညနိကာယေရာင္ ႏံြတၜဒၞံင္ရ။ ဟုိတ္နဴအခိင္လံလ ဘ၀ဂကူမန္ပုဦတံ ေသၝာံျဗံအာနဴဍဳင္နန္တိဍာ္တုဲ တမ္မူလ ဂုိဏ္ရာမညနိကာယဂွ္ ေကႜံဗၵန္အာတုဲ သုဓမၼာသၝိတ္ဂြံဏာေပင္ေပင္ေရာင္။

ဂုိဏ္ကႜဳင္ဂကူညးတႝဟ္ ဟံြမိက္ေကတ္တုဲ ဗွ္သႝာဂြံယာဲအပါအရင္တုဲ ဂေကာံရာမညဓမၼာစရိယ သၸကႛိဳပ္တုဲ ပၱိဳန္လိက္အာတ္မိက္လ၀္ရ။ (သကၠရာဇ္၊ ဂိတု၊ တၝဲ) ပၱိဳန္လိက္ဂွ္ ဟံြတီတုဲ ခ်ဴဟံြဒးရ။ (ညးမတီတံဂွ္ ခ်ဴဗေပင္နင္ညိ) အာတ္မိက္လ၀္သာ္၀ံြတုဲ ဟံြကလိဂြံရ။ မူဟိုတ္ေရာ ဟုိတ္နဴလၨဳဲလၨအာဂွ္မဲြသာ္။ ဟုိတ္နဴဇကုေကုာံဇကု ဟဂြံသှကႜှလ၀္ ဗဲြမဍိဳက္ေပင္မဲြသာ္။ ညးမဲြေကုာံညးမဲြ ဟဂြံပညှပညပ္လ၀္မဲြသာ္။ ဟဂြံဗၢပ္လ၀္ကႛိဳပ္ဂလာန္ ဟဂြံေကႜာံကႛေကုာံေရင္သၠံမဲြသာ္။ ဟုိတ္ဂ္ွ ယၞဳမၢးဂုိဏ္ရာမညနိကာယဂွ္ ဒးဗႜးအာနဴတဲေရာင္။ ပႛဲကုဪသကၠရာဇ္ဍဳင္ ၁၃၄၂-သႝာံဂွ္ ဂေကာံသံဃနာယက ကဆံင္ကဆံင္ေဖ်ံဒႝာဲ ႐ုဲစွ္ပၱိဳန္ညးလ်ိဳင္ မဟာသံဃနာယကတြဳဪရး၊ ရး၊ ပြိဳင္ဍဳင္၊ ကြာန္၊ သၸဒတန္ ဒွ္အာဂေကာံသံဃနာယကဂွ္ ကၞိန္ဍဳင္ပုဦဏံ ဟုီကုဪေလၞင္ႏံြဒၞံင ္ဒၥိတ္ဂုိဏ္ေဟင္ရ။ ေပႝာ၀္ကုဪဂုိဏ္ဒၥိတ္ဂုိဏ္တံဂွ္ ပႛဲကုဪသင္ဂကူမန္ဂွ္ ႏံြဒၞံင္ပိဂုိဏ္၊ ဂုိဏ္သုဓမၼာ၊ ဂုိဏ္ယွဦဳေက်န္၊ ဂုိဏ္မဟာေယ်န္တံရ။ မူလဘူတ ေပႝာ၀္ကုဪဂေကာံဂုိဏ္ႏံြဒၞံင္ပိဂုိဏ္ဂွ္ ဂုိဏ္ကႜဳင္နဴမန္ဍာံဍာံဂွ္ မဲြဂုိဏ္ေရာ ဟံြမဲြေရာင္ေထင္။ ဂုိဏ္သုဓမၼာဂွ္ ကႜဳင္နဴဂကူဗၞာရ။ ေသၞဟ္႓ါဂုိဏ္ဂွ္ေလ၀္ ကႜဳင္နဴလုဪဂွ္ ဂုိဏ္ညးညးတီရ။

မိက္ဂြံပတုိန္ထ႟းဏာ စပ္ကုပေရင္ ေလၞင္ဂကူမန္ပုဦညိပႜန္ရ။ ေစတနာမိက္ဂြံေဗၵက္ဖ်၀္ဟံြပါ။ ေကာန္ဗဲြႀကၜ စၜဗဲြဂတ ဂြံစၞတ္သမၱီ၊ ဂြံဒွ္ဗဟုသုတ ဂြံဒွ္ႏံြကုလမိင္လညာတ္တုဲ ဒႝာဲေထက္ကုဪပေလ၀္ဂြံဂွ္ ဂြံပေလ၀္ သြက္ဂကူမန္ဂြံေက်၀္ေရာင္။ ေလာန္ကႜဳင္မဲြအခိင္ေတံ ဂြံဆုဪဂံြညာတ္ဂြံဗွ္လၝတ္ရံင္ ၀င္ေကာန္ဂကူမန္တုဲ ဂကူမန္ပုဦဂွ္ႏံြကႜဳင္ပိဂကူ `မႏၵိဳင္၊ မႏၵ၊ မည´သာ္၀ံြ ဂြံဆုဪညာတ္ဂြံတီေကတ္ရ။ ဗဲြႀကၜဏံ ပူဂုဪတႜပညာ ညးမေလပ္ဗၥာရဏာကုဪအတိက္၊ အနာဂတ္၊ ပစၥဳပၸန္ဂမႜိဳင္တံဂွ္ ဂကူမန္ပိဂကူတံဂွ္ သၞဟ္ပေကာံ ညံင္ညးဒက္႐ုပ္သဒၵါ လၸာ္ဖ်ာ္ဟံြေသင္ `ျပာပ္ပၱိဳန္႐ုပ္တုဲအာ´ယၞဳမၢး ဂကူမႏၵိဳင္၊ မႏၵ၊ မညတံဂွ္ သၸေထာံမန္မဲြဂကူ ဒုင္ယၞဳရာမညမဲြေဟင္ရ။ သၸေထာံမန္မဲြဂကူ ဒုင္ယၞဳရာမညတုဲ လိက္ပတ္ေလ၀္တုပ္သၞဟ္၊ အေရ၀္ ဌာန္ဒၱန္တိဍာ္ေတၞင္တႝဟ္ျခာညိ။ ေ႐ွ္ေသွ္ေလ၀္တုပ္သၞဟ္ တုပ္သၞဟ္ဒၞံင္သာ္၀ံြမၢး ညးမဲြေကုာံညးမဲြ ဂႜဟ္ဂႜိဳက္အခုိက္ဂုဏ္ပကာသနဟံြမဲြ၊ ခုိဟ္တုပ္၊ ပေရံတုပ္ တုပ္သၞဟ္ဒၞံင္သာ္၀ံြမၢး ဘ၀ေကာန္ဂကူပုဦဂံြဗႜး႓းနဴဘ၀ဍိက္ဂႜဲဳ၊ ဘ၀ေကာန္ဂကူပုဦ အေခါင္အရာ ဍိဳက္ေပင္ကႜဳင္မာန္ေရာင္။ ယ၀္ရဟံြေသင္သာ္ဂွ္မၢး ညးမဲြဗုီ အဲမဲြနဲ ကႛိဳပ္ဟံြမာန္ေသႝ၀္၊ ေသႝ၀္ဟံြမာန္ကႛိဳပ္၊ ေၟာံဇက္ေကာန္ေဂႜာဲဟံြဒွ္မၢး ဘ၀ေကာန္ဂကူမန္ပုဦ ဂြံတိတ္ဗႜးနဴဘ၀ဍိက္ဂႜဲဳဂွ္ ဂႜံင္တရၜဟံြေထာင္ေရာင္။

ေဆင္စပ္ကုဪပံက္လ၀္ ဂေကာံသံဃနာယက ကၞိန္ဍဳင္ကဆံင္ကဆံင္ ရံင္ေကတ္ကုဪ ဗုီျပင္နဲကဲ ပေရင္ကေမႜာန္ ေရင္တႜဳင္ဒၞံင္လၞဳဟ္တံဂွ္ နကုဪနဲဍာ္ဇမႜိင္ပၱန္လ၀္ဂေကာံဏံဂွ္ ဂေကာံသြက္ဂံြဖေအာန္ဖအုိတ္ေကႜံ ဂုိဏ္တႝဟ္ဟ္၊ သြက္ဂြံဖေအာန္ဖအုိတ္ေကႜံ ဂကူေကာန္ဍဳင္အရင္တႝဟ္ဟ္တုဲ၊ သြက္ညးတံဂြံအုပ္ဓုပ္မင္မဲြေလာဲသြာေရာင္ ညးတံဖန္တၜဒၞံင္။ မူဟုိတ္သာ္လုဪေသၢာံသၞိပ္တီဂွ္ေရာ၊ ပႛဲကုဪဗဟုိရ္မဟာသံဃနာယကေတံ ပံက္လ၀္ကႛိဳပ္ဂေကာံမပၱံကုဪ ပေရင္ပညာ၊ ပေရင္သာသနာတံဂွ္ ပေရင္ပညာ ဂေကာံပၚ ႏံြ႓ါကႛိဳပ္၊ ပႛဲကုဪမဲြမဲြကႛိဳပ္ဂွ္ ႐ုဲစွ္သင္တံပိပိတႜ၊ ေပႝာ၀္ကုဪသင္ပိတႜတံဂွ္ သင္ေကာန္အရင္မဲြဇကု၊ သင္ညးတံဂကူဗၞာ႓ါဇကု၊ ကာလဒွ္ကႜဳင္ျပသႝာမဲြ မႝိဟ္မဲြေကုာံမႝိဟ္႓ါ လၸာ္ဂႜိဳင္ဂွ္ ဒးဗက္စေရာင္ (ခ်ဴလ၀္ဗႝတ္႓ုိတ္ဏံေသာင္မံင္ပႛဲစုိတ္ေစွ္ေကတ္စိုတ္ရ။) ဗုီျပင္ဏံဂွ္မဲြနဲ။ မဲြနဲပႜန္ဂွ္ စပ္ကုဪပေရင္ဘာႏံြဒၞံင္လၞဳဟ္ ညး႓ံင္ခႛဟ္လြှပရာလ၀္ `ပံင္လ၀္တန္ေဗၱာန္လက်ာ္ဂၨံဘာ´ ပေကာံလြှလ၀္ နနဲသာ္ဏံဂွ္ ညးတံကုဪဒွ္ေထာံသၞးသၞးဟံြေသင္၊ ပႛဲကုဪဇၞာပ္ကြာန္ဗုဒၶဘာသာမၢး သြက္ဂြံစံြပတန္ ပူဂုဪတုိန္လ၀္ေဗၱာန္ ကြတ္ဂၨံဘာတံဂွ္ေရာင္။ မဲြသာ္ပႜန္ဂွ္ သြက္ဂြံၾတးေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ပႛဲကုဪဌာနေကာန္ဍဳင္အရင္ေကတ္လ၀္ ေကြတ္၀ါဒတႝဟ္ဟ္တံဂွ္ကုီေရာင္။

ပႛဲကုဪကြာန္ရး ဒွ္မံင္ဗုဒၶဘာသာတုဲတုဲဒၞံင္တံဂွ္ေလ၀္ သြက္ဂြံပတန္ပူဂုဪတုိန္လ၀္တန္ေဗၱာန္ ကြတ္ဂၨံဘာဂွ္ ဓဇက္လ၀္ အစှအဇန္ဒႜဳက္ ႏံြတၜဒၞံင္ေရာင္။ မူဟိုတ္ေသၢာံတီေကတ္မာန္ဂွ္ေရာ `စြံတုိန္သတိမၢး ဂံြတီေကတ္မာန္ဒၞံင္ေရာင္၊ ေလာန္ကႜဳင္ဗႝတ္႓ိုတ္ႀတၜ၊ ထပွ္သႝာံတုဲေတံဂွ္ ဇၞာပ္ကြာန္ဇၞာပ္ဘာ ဗုဒၶဘာသာႏံြတၜဒၞံင္တံဂွ္ နဴကုဪအသံပၞိင္ မဟာသံဃနာယကကၞိန္ဍဳင္တံ ကုဪ႓တ္ဗႝတ္စၞှစၞတ္ေကတ္လ၀္စရင္ရ။ ဗုီလုဪေရာ `ဘာမဲြမဲြ၊ ပစၥဳပၸန္လၞဳဟ္ က်ာ္ေဇႝာ္ဂၨံဘာဂွ္ သၸလ၀္ကၞာတ္သၸလ၀္တုိင္တုဲ အတိက္ေလာန္ကႜဳင္တုဲေတံ ဗႝတ္႓ိုတ္သမၱီဒး ဗႝတ္႓ိုတ္ေဟာ၀္တဲစုိပ္ က်ာ္ေဇႝာ္ဂၨံဘာမူစိအဆက္ သုီယၞဳ၊ ၀ွ္၊ က်ာ္ေဇႝာ္ေႀတံေႀတံဂွ္ ညးကုဪခ်ဴ ကုဪေပႜာပ္စရင္ ႏံြဒၞံင္ပႛဲညးတံဖအုိတ္ရ။ အနာဂတ္နဴဏံ ပႛဲဘာ၀ံြ ကြးသြက္ဂံြဂၨံဘာ ဂြံမင္မဲြအာဒကာတံ သြက္ဂြံအုပ္ဓုပ္အာႏံြ၊ ဟံြမဲြ၊ နဲသာ္ဏံေလ၀္ ညးတံကုဪေပႜာပ္လ၀္စရင္၊ စရင္ဏံေလ၀္ ႏံြတၜဒၞံင္ပႛဲညးတံဖအုိတ္ရ။ က်ာ္ေဇႝာ္လၝဳဪလၝဳဪတံဂွ္ သြက္ဂြံဒုင္စအာဲကၞာဲ ပႛဲဘာ၀ံြ အဆက္က္ကြးတံႏံြတၜဒၞံင္ေရာင္။ သုီယၞဳဟုီထ႟းေပႜာပ္လ၀္ပႛဲစရင္ညးတံရ။ က်ာ္ေဇႝာ္လၝဳဪလၝဳဪတံဂွ္ သုီကုဪကြးႏံြတၜတုိက္႐ုိက္ သြက္ဂြံဒုင္စသုိင္အာဲကၞာဲဘာ၀ံြ ႏံြဒၞံင္ျပာျပာကတ္တ္ဂွ္ ဗုီႏံြဂွ္ ဟံြေပႜာပ္လ၀္စရင္၊ ဟံြမဲြဒုင္လ၀္ `အာမ ဘေႏၱ´ သာ္၀ံြေလ၀္ႏံြ၊ မူဟိုတ္ကြးႏံြတၜဒၞံင္ ဗဲြစၞတ္ဂွ္ ဟံြမဲြေပႜာပ္လ၀္စရင္သာ္၀ံြေရာ ဂြိင္တၜအနာဂတ္ေဖက္ကြးဂွ္ ပႜံင္ဘာဟာဂွ္ဟံြတီရ။

စရင္ပတိုန္လ၀္ေပႜာပ္လ၀္သာ္၀ံြဂွ္ ေကႜံအာဟံြေသင္ေရာင္။ ညးတံ စံြပတန္လ၀္ပႛဲ႐ုင္ ခ်ိဳတ္တ္ပႜိဳတ္တ္ေရာင္။ အေခါင္ေပင္ကႜဳင္ ဟိုတ္ေဍံဍိဳက္ေပင္ကႜဳင္မၢး ညးတံ ရပ္စပ္သုင္ေစာဲပႜန္ေရာင္။ ဗုီညးတံရပ္စပ္သုင္ေစာဲဂွ္ ပူဂုဪတုိန္လ၀္တန္ေဗၱာန္ဂၨံဘာ ညးတံ႓ံင္ ခႛတ္လ၀္တံဂွ္ ဒႝာဲစရင္ဘာဂတနဴဏံ သြက္ဂြံပကင္ရင္မင္မဲြဘာတံဟံြမဲြ အတုိင္ႏံြဒၞံင္စရင္ပႛဲညးတံဂွ္ ညးတံလဇံက္စုတ္ ပူဂုဪညးတံ ႓ံင္ခႛတ္လ၀္တံဂွ္ေရာင္။ ပႛဲအပႛဲပူဂုဪညးတံ႓ံင္ခႛတ္လ၀္တံဂွ္ သင္ေကာန္ဍဳင္အရင္မပၱံမန္၊ ကေရင္၊ ေခ်င္၊ ကေခ်င္၊ ကယ်ာ၊ ေသံတံေလ၀္ ႏံြတၜဒၞံင္ကုီရ။ ပႛဲကုဪကြာန္မန္ သင္မန္တံဂွ္ ညးတံဟံြကုဪဂၨံဘာ ဟံြစံြေရာင္၊ ဂကူေကာန္ဍဳင္အရင္တႝဟ္ဟ္ဂွ္ေလ၀္ နနဲသာ္၀ံြဖအုိတ္ရ။ ညးကုဪဂၨံဘာဂွ္ သင္ဗၞာ၊ ဟံြေသင္သာ္ဂွ္ သင္ေကာန္ဍဳင္အရင္ ပဲါနဴမန္တုဲ ညးကုဪဂၨံဘာဟာ သာ္၀ံြညးတံစံြပတန္ေရာင္။ ပႛဲကြာန္မန္ညးတံ ကုဪသင္ဗၞာကႜဳင္ဂၨံဘာမၢး ကြာန္ဂွ္၊ ဘာဂွ္ ၾသကာသ၊ ၾသကာသ၊ ရမ်ာင္သာ္၀ံြ လၝဳသုန္ျဂာံ ဂႜာံတုိန္ရမ်ာင္မၢး အ၀္ကာတ၊ အ၀္ကာသ၊ ဒၥာံေစွာ္ကႛိဳပ္ကႜံ ျပံင္သႜာဲကႜဳင္ေရာင္။ ဟိုတ္ဂွ္ရ `တိငၝိတ္မၢး ဂကူမဲြမဲြ ဂြံကႜက္ေကႜံဒွ္ဟံြမာန္၊ မႝိဟ္ေကုာံမႝိဟ္ငၝိတ္တုဲ ဂကူေကႜံကႜက္မာန္´ ဂလာန္ညးတႜပညာ တမႜာတမႜာေတံ ပုဦလၸ၀ိုတ္ေထာံအုိတ္ညိ။

ဆက္အာနကုဪလိက္ပတ္ပႜန္ဂွ္ နဲညးတံငၝိတ္ ပႛဲအရာလိက္ပတ္ ဂေကာံသံဃနာယကကၞိန္ဍဳင္ ကၱဳဪဒွ္တုိန္တုဲ (စၞတ္တၝဲဟံြခ်ိဳတ္ပႜိဳတ္ ဟံြဂြံခ်ဴဏီရ၊) ညးဂွ္ခ်ဴစၞတ္သမၱီႏံြတံ ခ်ဴဗေပင္ကုဪညိ။ ဗႝတ္႓ိုတ္စွ္သႝာံျပင္င္တုဲကႜဳင္ သဘင္သၞာန္သြဟ္လိက္ ပႛဲအလုဪအသှတန္ေဍာတ္၊ တန္ေဒါ၀္၊ တန္ေဇႝာ္တံဂွ္ သႜာဲဗုီစုတ္ေသႝာ၀္ပႜန္ရ။ ပႛဲဘာသာဇာတ္တံဂွ္ ပတိတ္အေရ၀္ပလးဂွ္ သၵးသွ္ဗတ္ဗၞာ လိက္ဗၞာဖအုိတ္ရ သာ္၀ံြညးတံ လေလာင္ၾတးပတိတ္လ၀္ရ။ သင္မန္တံဂွ္ အာတ္မိက္ပၱိဳန္လိက္ရ၊ ပၱိဳန္လိက္ဒႝာဲကႜာဲဘာသာဂွ္ ကုဪဂကူမန္တံသြဟ္ဗတ္မန္ညိ အာတ္လ၀္အေခါင္ သြက္ဂြံဂြံဂွ္ဟံြမဲြ၊ ဂလာန္ဘပလလုပ္ကႜဳင္ ႓ိုန္အာတ္မိက္ေလ၀္ဟံြကုဪဂွ္ ဒွ္ဂလာန္ဘပလရ။ ဂလာန္ေသႜံေလ၀္ ေဍံဟုီကုီရ။ ဂလာန္ေသႜံဂွ္ မူဟိုတ္ဒးကုဪသြဟ္ နကုဪဗတ္ဗၞာဂွ္ေရာ ? သင္မန္သၸတံနဴေကာန္ထပုဦတံ ဂြံခ်ဴလိက္ဗၞာဒး၊ ကာလစုိပ္အာလေဒါ၀္၀ိုင္ ပႛဲကုဪဂႜးတိ႓ိုဟ္လလံ ဌာနမဟာသံဃနာယကတံတုဲ ဂြံဟုီအေရ၀္ဗၞာဒး၊ ဂြံခ်ဴလိက္ဗၞာေလပ္၊ ဟုိတ္ဂွ္ရ ျပံင္လ၀္မူဇၞာပ္ေကာန္ဍဳင္အရင္ဖအုိတ္တံဂွ္ သၵးသြဟ္နကုဪဘာသာဗၞာ မဲြဘာသာရ။ ဣ၀ံြဂလာန္ေသႜံသႜန္ ပႛဲကုဪသင္ေကာန္ဍဳင္အရင္တံ ပဲါနဴသင္မန္မဲြတုဲ ျပသႝာလိက္ပတ္သြက္ဂြံကၱဳဪဒွ္ဟံြမဲြ။ ဂကူေကာန္ဍဳင္အရင္မန္မဲြေဟင္ရ ျပသႝာလိက္ပတ္ ညးတံမိက္ဂြံငၝိတ္ခ႟ံကမႜက္ေထာံေရာင္။

အာတ္မိက္ပၱိဳန္လိက္ေလ၀္ အေခါင္သြက္ဂြံကုဪဂွ္ဟံြမဲြ၊ ဟံြဂြံတုဲ ပႛဲသင္မန္တံ သုီပိဂုိဏ္တံဂွ္ လုပ္သြဟ္မံင္လိက္ ပႛဲအလုဪအသှဗႝတ္လၝီျပင္ဒၞံင္တုဲ သုီပိဂုိဏ္နိမန္တုဲ ေကာံဓ႐ုီပႛဲဍဳင္မတ္မလုီ ဘာဗေဂါလၱဴ ေကတ္စကသပ္ခ်ပ္ဂႝန္နဲကဲလုဪ ပကတိေႀတံဂြံဂြံပႜန္ ခ်ပ္တၜေကုာံေရင္သၠံအုိတ္ရ။ ပႛဲကုဪေပဲါေကာံဓ႐ုီဂွ္ လၸာ္ဂုိဏ္မဟာေယ်န္ က်ာ္ေဇႝာ္အၥာအာဒိစၥ၊ ဘာကဒုဪသုသာန္။ ဂုိဏ္ယွဳဦေက်န္ က်ာ္ေဇႝာ္အၥာသုမန၊ ဘာသာသနာေဇာတိက၊ ဍဳင္ပံင္။ က်ာ္ေဇႝာ္အၥာေကလာသ၊ ဘာဓမၼာဘိရတ၊ ကြာန္လွာ။ လၸာ္ဂုိဏ္သုဓမၼာ ဥကၠဌ ဂေကာံရာမညဓမၼာစရိယ ဘဒၵႏၱ၀ိသုဒၶ၊ ဘာေဇႝာ္၊ ကြာန္တၞံေကႝင္။ ဒုတိယ ဟိတဓရ ဘဒၵႏၱေခမာ၀ႏၱ၊ ဘာမယာန္၊ ကြာန္မယာန္၊ ပဲါနဴဏံအၥာလိက္တံ ပါဗဲြမဂႜိဳင္။ (ေကတ္ယၞဳဟံြဒး ညးမတီတံဂွ ခ်ဴဗေပင္စုတ္ သုီဂိတု၊ တၝဲ၊) ပၱိဳန္ထ႟းတၜေကုာံေရင္သၠံအုိတ္ရ။ ဂုိဏ္သုဓမၼာတံပၱိဳန္ထ႟းဂွ္ ညးတံသၸကုဪပုဦသင္မန္ဗုီဗုီဏံမၢး ပုဦသင္မန္လုပ္သြဟ္ဒၞံင္လိက္သုီပိဂုိဏ္ဂွ္ သင္မန္ဗႝတ္လၝီျပင္ဒၞံင္တုဲ ေကာန္သင္မန္မဲြေရာ လၸလုပ္သြဟ္လိက္မၢး ေဍံကၱဳဪဒွ္႐ုသံင္ ဂဥဳဂအံင္တုိတ္ညိတုဲ ကာလဂွ ညးတံကုဪသြဟ္ နကုဪဘာသာမန္ေဟင္ရ။ ဂေကာံဂုိဏ္သုဓမၼာတံ ေစွ္ေကတ္စုိတ္သာ္၀ံြတုဲ ပၱိဳန္ထ႟းတၜရ။

ဂေကာံဂုိဏ္မဟာေယ်န္တံပၱိဳန္ထ႟းပႜန္ဂွ္ ဗုီလုဪပၱိဳန္န္၊ ဗုီလုဪအာတ္မိက္အာတ္မိက္ နကုဪဘာသာမန္မဲြဂွ္ ညးတံဖအုိတ္ ညံင္ဂြံအုိတ္ေဟင္ရ။ အတုိင္ညးဖအုိတ္ဗုီဏံရမၢး ပုဦဂုိဏ္မဟာေယ်န္တံ ႓ိုတ္ဂြံဂွ္လုပ္သြဟ္အာပႜန္ရ။ ဂေကာံဂုိဏ္ယွဳဦေက်န္ သြဟ္တိတ္ကႜဳင္ `အၾကာ႓ါလၸာ္ဂွ္ လၸာ္လုဪေရာဟံြဗဗဲြ နဲညးတံဂွ္ ဒွ္နဲဍာ္ဟဍိဳဟ္၊ ကာလေကာန္သင္ညးတန္တၜ ပႛဲဂုိဏ္မဟာေယ်န္၊ မဟာေယ်န္သြဟ္မၢး ေကာန္သင္ညးတံသြဟ္ကုီ၊ ကာလေကာန္သင္ညးတံ တန္တၜကတ္လိက္ ပႛဲဂုိဏ္သုဓမၼာမၢး ဂုိဏ္သုဓမၼာဟံြသြဟ္ ေကာန္သင္ညးတံဟံြသြဟ္ကုီ။ သြဟ္ဂုိဏ္ယွဳဦေက်န္တိတ္ကႜဳင္သာ္၀ံြရ။ သုီပိဂုိဏ္ဂွ္ ေဖ်ံမံင္ဗုီျပင္ဟံြေစွ္ဗုီရ။ ဟုီေကတ္ေဂႜံေဂႜံကႜးကႜးမၢး ဂုိဏ္သုဓမၼာဟြံသြဟ္၊ ဂုိဏ္မဟာေယ်န္သြဟ္၊ ဂုိဏ္ယွဳဦေက်န္ဂွ္ မံင္ေထာံလေဒါ၀္အၾကာရ။ လညာတ္ပၞိက္ဆႏၵညးေကုာံညး ဒွ္အာတႝဟ္ျခာ မဲြဂႜံင္မဲြဍာန္ဗက္ညးသၠံဟံြမာန္၊ ဂႜံင္ညးေကုာံညး ညးကြာ္အာအုိတ္ရ။ မဲြဖ်ဳန္မဲြပေလာပ္ မဲြရမ်ာင္ဟံြဒွ္၊ ႓ိုတ္တုပ္ကတၜသၞဟ္ ဟံြဒွ္ကႜဳင္ ဖုဪေဍံတိတ္၀ိေရာဓိပစၥယ္ ဒွ္အာမဂႝန္ပိေကုာံပန္ ဖန္ညးသၠံဟံြဂြံ ဂတနဴဏံ သာ္လုဪဖုဪေဍံမံက္ဂတ၀္ပႜန္ဂွ္ မင္ဒၞံင္ညးဂွ္ဏီေရာ ညးဂွ္ဒး ညးဂွ္ေဗႜတ္၊ ညးဂွ္ေဗႜတ္ ညးဂွ္ဒး၊ ခ်ပ္ကုဪေကႜင္ကႛဟ္သႜဲသႜဲလးလး လၝတ္ဇြိတ္ေသၸာတ္တုဲ ေဖ်ံသၢဳတ္သြာတ္ေကတ္ရ။

သၸတံနဴဂွ္တုဲ ဂေကာံရာမညဓမၼာစရိယ ကႛိဳက္ကႛိဳပ္အာဂတပႜတရၜတုဲ ေကႜာန္ဗဒွ္တုိန္ သဘင္သၞာန္သြဟ္ `ရာမညနိကာယပရိယတၱိ´ (အလုံဂေကာံဂုိဏ္သုဓမၼာေဟင္) နကုဪဘာသာမန္ ပႛဲကုဪသကၠရာဇ္ဍဳင္ (၁၃၄၃) သႝာံ၊ ႐ုိဟ္ဟ္ဒဒွ္သႝာံရ။ မဲြသႝာံလၞိဟ္သင္မန္လုပ္သြဟ္ (၆၀၀. ၇၀၀)ကႜံ၊ ပႛဲကုဪသကၠရာဇ္ဍဳင္ (၁၃၆၃) သႝာံ ဒွ္အာလၞိဟ္ (၉၀၀)ကႜံျပင္ျပင္၊ ေဇႝာ္ေမာ၀္တၜတက္တုိန္ရ။ ညးလ်ိဳင္ပႛဲကုဪဂေကာံရာမညဓမၼာစရိယတံ တႜဂုဏ္အၥာပညာဒှပ၊ စၜအာသြ၀္တုဲ။ က်ာ္ေဇႝာ္အၥာဘဒၵႏၱဣႏၵက၊ ဘာေဇႝာ္၊ ကြာန္မေဟဲ ေကတ္လ၀္လ်ိဳင္ ဟိတဓရ-ပႜန္ရ။ ဗဲြႀကၜဏံဒွ္ တတိယ ဥကၠဌ-ရ။ ကိစၥသြက္ဂြံသြဟ္လိက္ ဒႝာဲကႜာဲဘာသာဂွ္ နကုဪဘာသာမန္ ညံင္ဂြံဂံြမာန္ မပၱံက်ာ္ေဇႝာ္အၥာဘဒၵႏၱေဇာတိပါလ၊ ဘာေလၵာ၀္ဍဳင္၊ ဍဳင္ျဇပ္ဗုတံ ဂစာန္ဒၞံင္နကုဪဂႜံင္တရၜ ဂံြေစွ္ကုဪဗဗဲြဓ၀္ တုိန္ဍဳင္ေစွ္ရး ဗလးမႝိဟ္ဂွ္ေလ၀္တႝဟ္၊ ေ၀င္ေကႜင္ကႛဟ္ဂႜာဲဂႜံင္လုပ္တိတ္ ပၱိဳန္လိက္အာတ္မိက္နာနာသာ္ လုကၜလံကႜဳင္ဗႝတ္ႀတၜသႝာံတုဲ။

အေဃာအခိင္ကာလဂွ္ ညးလ်ိဳင္ ဂေကာံရာမညဓမၼာစရိယ ဂေကာံဂုိဏ္သုဓမၼာတံပၱိဳန္လိက္အာတ္မိက္ဒၞံင္ သြက္ဂြံသြဟ္လိက္နကုဪဘာသာမန္ဂွ္ ဒွ္ပစၥယ္ၿပိဳင္ ပဲႛဗဟုိရ္မဟာသံဃနာယကေတံပႜန္ရ။ ဂလာန္ဟံြေသာင္ကႜးတုဲ ဟုီထ႟းကုဪညိပႜန္ရ။ နဴကုဪဂေကာံဂုိဏ္မဟာေယ်န္တံေလ၀္ ရန္တၞံကုဪဂကူ၊ ဘာသာကုီရ။ ညးတံပၱိဳန္လိက္အာတ္မိက္တုိန္ကုီေရာင္။ ဗုီဂုိဏ္မဟာေယ်န္အာတ္မိက္ ေကုာံ ဂေကာံရာမညဓမၼာစရိယ (ဂေကာံဂုိဏ္သုဓမၼာ) တံ အာတ္မိက္ဂွ္ ညိဟံြတုပ္သၞဟ္ ဒွ္ဒၞံင္တႝဟ္ျခာေရာင္။ `ဗုီဂုိဏ္မဟာေယ်န္အာတ္မိက္ဂွ္ ကာလပၱိတ္ပုစၧာမၢး နကုဪဘာသာမန္ပၱိတ္ကုဪညိ၊ ကာလသွ္မၢး ပုဦသွ္နကုဪလိက္ဗၞာ ဘာသာဗၞာရဂး´ ကိစၥဂလာန္႓ါ၀ံြ စင္ျခင္ဗၥာရဏာ ဇြိတ္ေသၸာတ္လၝတ္ပၱိတ္ေကႜင္ကႛဟ္ဂႜိဳင္င္ေရာင္ ေသာင္ကႜးတၞးပႛဲဇၜညာဏ္တုဲ သြဟ္ဍာံမံက္ဂတ၀္မာန္ရ။ ကၱဳဪဒွ္တုိတ္ဗုီျပင္သာ္၀ံြတုဲ ညးလ်ိဳင္ဂေကာံရာမညဓမၼာစရိယ (ဂေကာံဂုိဏ္သုဓမၼာ) တံ ဟုီကုဪဂေကာံဂုိဏ္မဟာေယ်န္တံ သာ္၀ံြရ။ `ယြံတႜဂုဏ္တံ၊ ယံြက်ာ္ေဇႝာ္အၥာတံ အခိင္ပုဦဍိက္တံ ပၱိဳန္လိက္အာတ္မိက္ဒၞံင္ မဲြခ်ိဳန္ခဏဏံဂွ္ တႜဂုဏ္တံ၊ က်ာ္ေဇႝာ္အၥာတံ လၸပတိုန္လိက္ လၸအာတ္မိက္ညိဏီ။ ကာလပုဦဍိက္တံ ဇူေဒံါဒၞံင္မၢး တႜဂုဏ္တံ၊ က်ာ္ေဇႝာ္အၥာတံ ပၱိဳန္လိက္အာတ္မိက္ပႜန္၊ အခိင္တႜဂုဏ္တံ၊ က်ာ္ေဇႝာ္အၥာတံ အာတ္မိက္ဂွ္ ပုဦဍိက္တံဟံြပထုဲရက်ာ္´။

သၸတံနဴညးတံ ကုဪသြဟ္ကႜာဲဘာသာဂွ္ ဗတ္ဘာသာဗၞာတုဲ ေကာန္သင္ပရိယတၱိ ဂေကာံဂုိဏ္သုဓမၼာတံ မဲြဇကုကုီေလ၀္ ဟံြလုပ္သြဟ္ပႛဲအလုဪအသှရ။ သၸေထာံ ဗုီနဲဗကပ္ဗေဗင္မဲြသာ္ကုီရ။ လံကႜဳင္ဗႝတ္ထပွ္၊ ဒၥာံသႝာံျပင္ျပင္ ဂႜာဲနဲကဲညံင္ဂံြဂြံ နကုဪဘာသာမန္ပႜန္ဂွ္ ကႛဟ္ကွ္စိုတ္ေဟင္ဟွ္ ႓ိုန္ဒွ္သာ္ဂွ္ကုီေလ၀္ ရပ္ဇဲနဲမွာဇနက္ ႓ိင္ဍာ္က႟ှမွာသၞိတ္ ႓ိင္ဟံြစုိပ္ၾသင္ေရာင္။ ႓ိုန္မွာဇနက္တီမံင္ကုီေလ၀္ နကုဪဗေပင္၀ှရိယပါရမှတုဲ ပၱိတ္ဒၞံင္ျဒဟတ္ဟံြကုဪဖလုတ္ရ။ အေဃာပၱိတ္ဒၞံင္ျဒဟတ္သာ္၀ံြ ေဒ၀တၜက႟ှမနိခလာ ဟံင္ျပာ္ဏာနဴက႟ှမွာသၞိတ္တုဲ မွာဇနက္ဟံြဒွ္စႝက၊ အ႐ုတ္၊ ပႛဲက႟ှမွာသၞိတ္ရ။ ဣ၀ံြေလ၀္ ဥပမာညံင္သာ္၀ံြကုီ ဂေကာံရာမညဓမၼာစရိယ (ဂေကာံဂုိဏ္သုဓမၼာ)တံ ညးလ်ိဳင္တင္ရန္တၞံ မိက္ဂြံဂြံဂွ္ ပၱိတ္ဒၞံင္ျဒဟတ္ဆီ၊ ဖ်ဳန္၊ စႝာံ၊ ဇုတ္ဍိဳတ္ ေသႜက္ဇတ္သကွ္အာကုီေလ၀္ ဟံြရန္တၞံတုဲ၊ ရန္ကုဪဂကူဘာသာမန္ ေကာန္ဗဲြႀကၜ စၜဗဲြဂတ ဂြံသၸစၞတ္သမၱီ ဂြံတီပေရင္ပ႐ူပရာ စပ္ကုဪ၀င္လိက္ပတ္မန္တုဲ ညးလ်ိဳင္တံ ပၱိတ္ကႜဳင္ျဒဟတ္ လၱဴဂကူ၊ ဘာသာ၊ သာသနာ လိက္ပတ္ဂလုိင္ဏံေရာင္သြံ!! မိက္ဂြံကုဪတီတုဲ ဂြံလုပ္၀င္မဲြသာ္ကုီေရာင္။

(သကၠရာဇ္၊ ဂိတု၊ တၝဲ အလုဪအသှကၞာတ္လဒုဪလ၀္ ဟံြကုဪသြဟ္ ဗတ္ဘာသာမန္ကုီ၊ သကၠရာဇ္၊ ဂိတု၊ တၝဲ ညးတံကေလင္ကုဪသြဟ္ ဗတ္ဘာသာမန္ကုီ၊ တီဟံြကႜး၊ ဟံြဂြံထ႟းလ၀္ ပႛဲ၀င္လိက္ပတ္မန္ဏံရ၊ ညးမစၞတ္သမၱီလ၀္တံ ႏံြတၜမၢး ဂံြဒွ္လိက္ကႝပ္ သြက္ဂကူဘာသာမန္ ခုိဟ္ဟ္မဲြကႝပ္တုဲ ခ်ဴျပင္နင္ကုဪညိ အာတ္မိက္ဏာ ဗဲြေမတၱာရက်ာ္။)

ပဲါနဴသကၠရာဇ္၊ ဂိတု၊ တၝဲဏံပႜန္ ဖ်ဳန္လိက္၊ ဂလာန္၀ါက်၊ ဂလာန္႐ုန္မုဪ ဒွ္ပႛဳဪပႛိဳက္ ညးမဲြသအာင္ကုီ၊ ဖ်ဳန္လိက္ပႛဲအပႛဲတံဂွ္ ေယာင္ယာမွာရာဒၞံင္တံဂွ္ ဗွ္တုဲဆုဪညာတ္မၢး ပေလ၀္ပေလတ္ လဟုဪပၱိဳန္မာန္ဒၞံင္ေရာင္။ အေခါင္ဂံြပေလ၀္ပေလတ္ေပင္ေပင္ သႜးလ၀္အေခါင္ရက်ာ္။

`ဂႜိဳင္မၢးေဍက္၊ ေဒက္မၢးဗေပင္´ေဆင္စပ္ကုဪဂကူမန္ဖအုိတ္ရ။ ဗွ္လၝတ္သၝှဂႜိပ္တုဲ ဒႝာဲပေလ၀္တံဂွ္ ပညဳင္ထ႟းကုဪကသပ္မာန္ဒၞံင္ အလုံေကာန္ဂကူမန္ဖအုိတ္ေရာင္။ ရံင္မုက္ပူဂုဪတုဲ ဟံြမိက္ပေလ၀္ဂွ္ လၸကုဪဒွ္၊ ရံင္ကုဪမုက္ေကာန္ဂကူတုဲ ပေလ၀္ဂံင္ဂံင္ညိ၊ သႜးလ၀္အေခါင္ပံက္လ၀္ၾတင္လၞိဳန္ရ။

0 comments: